Ιστορία της πόλης

Η πόλη των Τρικάλων

Τα Τρίκαλα (αρχαία Τρίκκη) είναι μια πυκνοκατοικημένη σύγχρονη πόλη και πρωτεύουσα της Περιφερειακής Ενότητας Τρικάλων (πρώην Νομού Τρικάλων). Πήραν την ονομασία τους από την αρχαία νύμφη Τρίκκη και μετονομάστηκαν σε Τρίκαλα στις αρχές της περασμένης χιλιετίας. Στην Ιλιάδα αναφέρεται ότι η πόλη συμμετείχε στον Τρωικό πόλεμο.
Διακρίνεται για την καλή ρυμοτομία της, τους μεγάλους και ευθείς δρόμους, τις απλωτές πλατείες, τα άλση, αλλά και τα σπάνια μνημεία της. Χωρίζεται στη μέση από τον ποταμό Ληθαίο, ο οποίος πήρε το όνομά του από το γιο της μυθικής θεάς Λήθης που γεννήθηκε στις όχθες του. Εκβάλει στον ποταμό Πηνειό, που είναι και αυτός μια θεότητα της ελληνικής μυθολογίας. Έχει αρκετές γέφυρες που συνδέουν τα δύο μέρη της πόλης. Η κεντρική, που είναι και πεζογέφυρα, χτίστηκε το 1886 από γάλλους μηχανικούς και είναι γνωστή για τους φεγγίτες της.
Απέναντί της βρίσκεται το άγαλμα του θεού Ασκληπιού. Σύμφωνα με τον μύθο γεννήθηκε στα Τρίκαλα και είναι προστάτης των γιατρών. Το μαρτυρεί άλλωστε και το φίδι -σύμβολο της ιατρείας- που κρατάει στο χέρι του. Τα ερείπια του ασκληπιείου-ιατρείου του σώζονται σήμερα στους πρόποδες του βυζαντινού κάστρου.
Το Φρούριο αποτελεί το σημείο αναφοράς της πόλης. Χτίστηκε τον 6ο αιώνα μ. Χ. από τον Ιουστινιανό για την προστασία της. Στην κορυφή του υπάρχει το ρολόι που προστέθηκε μεταγενέστερα, το 1936.
Σήμερα στο εσωτερικό του Φρουρίου λειτουργεί υπαίθριο θερινό θέατρο και καφετέρια.
Κατεβαίνοντας τα σκαλιά του συναντάς την παραδοσιακή συνοικία Βαρούσι ή αλλιώς τα παλιά Τρίκαλα. Χαρακτηριστικό του είναι οι στενοί πλακόστρωτοι δρόμοι, τα παραδοσιακά σπίτια της εποχής της τουρκοκρατίας κα οι πολλές εκκλησίες.
Κατάλοιπο της τουρκοκρατίας είναι και το Κουρσούμ τζαμί ή τζαμί του Οσμάν Σαχ. Χτίστηκε το 16ο αιώνα από τον αρχιτέκτονα Σινάν. Έχει ανακαινιστεί πρόσφατα από τον Δήμο και λειτουργεί σήμερα ως εκθεσιακός χώρος.
Στα νοτιοδυτικά της πόλης θα συναντήσει κανείς το Βιομηχανικό Πάρκο του Ματσόπουλου, το πρώτο αλευροποιείο και μακαρονοποιείο της Ελλάδας, το οποίο σήμερα στεγάζει κινηματογράφο, θέατρο, λέσχη και καφετέρια.
Για όλους αυτούς τους λόγους τα Τρίκαλα αποτελούν μια από τις ωραιότερες πόλεις της Ελλάδος και πόλο έλξης για τους επισκέπτες.
Αξίζει να την επισκεφθείτε και εσείς και να ανακαλύψετε από κοντά τις ομορφιές της.

Η συνοικία Βαρούσι των Τρικάλων

poli_1

Βρίσκεται κάτω από το Φρούριο και είναι η αρχαία και ιστορική συνοικία των Τρικάλων, γύρω της (προς βορρά και νοτιοανατολικά) αναπτύχθηκε η σημερινή πόλη των Τρικάλων.

Είναι η κατ’ εξοχήν χριστιανική συνοικία, όπου κτίστηκαν από τα αρχαία χρόνια πολλές και σημαντικές εκκλησίες, που σώζονται μέχρι σήμερα και αποτελούν ενορίες: Αγία Μαρίνα, Αγία Παρασκευή, Παναγία Επίσκεψη, Παναγία Φανερωμένη, Άγιος Νικόλαος. Υπάρχουν ακόμα οι ναοί: Άγιος Δημήτριος, Ιωάννης ο Ελεήμων, ο Πρόδρομος, Άγιοι Ανάργυροι και Άγιος Στέφανος.

Στενά δρομάκια-καλντερίμια, αρχοντικά, παλιά σπίτια, παραδοσιακά, πέτρινα, πλίθινα, με τσατμά (τοιχάκια με πέλες, πηχάκια, καρφωμένα και παλαμισμένα) , χαρακτηριστικό τα σαχνισιά (προεξοχές στους τοίχους), αυλές με ψηλές μάντρες, εξώπορτες με ρόπτρα, για ύδρευση πηγάδια ή τουλούμπες. Τα σπίτια επικοινωνούσαν με μικρές πόρτες ή σκαλίτσες εσωτερικά το ένα με το άλλο, ώστε -σε περίπτωση κινδύνου- να ειδοποιούνται οι κάτοικοι.

Μετά την απελευθέρωση των Τρικάλων (1881) και μέχρι τον πόλεμο του ’40 λειτούργησαν στο Βαρούσι και οι γυναικείες φυλακές, ως παράρτημα των μεγάλων φυλακών κοντά στο Κουρσούμ Τζαμί.

Ενθύμηση της 5-1-1819 αναφέρεται στην μεγάλη πυρκαγιά της 7-8-1818, η οποία κατέστρεψε εντελώς πολλά εργαστήρια (σιρτζίδικα, ραπτάδικα, κορδελάδικα).

Αξιόλογη ήταν και η πνευματική κίνηση. Εδώ ιδρύθηκε το 1861 το Παρθεναγωγείο με την συνδρομή των ιερών μονών Αγίου Στεφάνου Μετεώρων και Δουσίκου (Αγίου Βησσαρίωνα), καθώς και των καταγομένων από τα Άγραφα, που είχαν πλούσια πνευματική παράδοση κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Η κτητορική επιγραφή, μαρμάρινη, βρίσκεται εντοιχισμένη στην νότια πλευρά των Αγίων Αναργύρων.

Το Δημοτικό Σχολείο της Παναγίας Επίσκεψης ανακαινίστηκε ριζικά το 1934, αλλά και πρόσφατα (2010), και λειτουργεί μέχρι σήμερα.

Σήμερα το Βαρούσι, ίσως μισοερειπωμένο και μισοεγκαταλειμμένο, σιγά-σιγά παίρνει σύγχρονη μορφή, με αναπαλαιώσεις, αλλά και ανέγερση νέων σπιτιών, σε παλιά φυσιογνωμία. Μεγάλη μεταβολή είναι το ξήλωμα των γραφικών καλντεριμιών και η αντικατάστασή τους με τσιμέντινη οδόστρωση.